Nawozy azotowe

Skład chemiczny oraz najważniejsze właściwości nawozów azotowych

Nazwa

Skład chemiczny,

% związku

% N

Ważniejsze właściwości

Nawozy amonowe

Siarczan amonowy

(NH4)2SO4,

21

Krystaliczny, szary, słabo higroskopijny, fizjologicznie kwaśny

Nawozy saletrzane

Saletra wapniowa

Ca(NO3)2,

15.5

Granulowane, białe, silnie higroskopijne, fizjologicznie zasadowe

Naw. Saletrzano-amonowe

Saletra amonowa

Saletrzak Slamag, Canwil

NH4NO3,

CaCO3,

NH4NO3,

MgCO3 + CaCO3

34 lub 32

27.5

Granulowana, biała, silnie higroskopijna, słabo zakwasza glebę.

Granulowane, jasno szare, słabo higroskopijne, nie zakwaszają gleby.

Nawozy amidowe

Mocznik

CO(NH2)2,

46

Granulowany, biały, silnie higroskopijny, słabo zakwasza glebę

Przemiany nawozów azotowych w glebie

Rośliny pobierają z gleby azot w formie amonowej - NH4+ lub azotanowej (saletrzanej) - NO3-. Azot w nawozach mineralnych występuje albo w formie bezpośrednio dostępnej dla roślin (NH4+, NO3-), albo w formie amidowej -NH2, która w glebie szybko ulega przekształceniu do związku amonowego. Obok pobrania azotu przez rośliny odbywającego się na zasadzie równoważnikowej wymiany jonowej pomiędzy korzeniem a glebą, azot z nawozów mineralnych może ulegać różnym przemianom w glebie:

Azot amonowy - dzięki obecności ujemnego ładunku elementarnego na powierzchni fazy stałej gleby kation amonowy ulega w glebie sorpcji wymiennej i niewymiennej. Ogranicza to w znaczący sposób wymywanie tej formy azotu z gleby. Ograniczone wymywanie azotu amonowego pozwala na stosowanie nawozów amonowych przed siewem roślin. Nawozy amonowe są więc uważane za typowe nawozy przedsiewne. Jedynie na glebach bardzo lekkich i przy dużych dawkach nawozów amonowych stwierdza się wymywanie kationy amonowego z gleby do hydrosfery. W glebach o uregulowanym odczynie (regularnie wapnowanym) kation amonowy ulega nitryfikacji. Nitryfikacja jest procesem biologicznego utleniania NH4+ przez mikroorganizmy glebowe (nitryfikatory) w celu pozyskania energii. Ostatecznym azotowym produktem nitryfikacji jest anion azotanowy NO3-. Niemniej jednak odbywa się on dwuetapowo: bakterie Nitrosomonas utleniają NH4+ do NO2-, a Nitrobakter utleniają NO2- do NO3-. W optymalnych dla nitryfikatorów warunkach glebowych proces ten zachodzi stosunkowo szybko ze względu na małą wydajność energetyczną obu procesów utleniania. Zakwaszenie gleby może jednak całkowicie ograniczyć proces nitryfikacji. Z równania rekcji chemicznej wynika, że obok azotanów nitryfikacja NH4+ jest przyczyną pojawienia się w glebie kationu wodorowego:

2 NH4+ + 4 O2 = 2 NO3- + 2 H2O + 4 H+ + E

Dlatego proces ten przyczynia się do zakwaszenia gleby.

W glebach o odczynie zasadowym, nawożonych nawozami amonowymi może ulatniać się amoniak w wyniku reakcji chemicznej:

NH4+ + OH- = NH3 + H2O

Należy więc zwracać szczególną uwagę na poprawne wapnowanie gleb (zwłaszcza lekkich), a w przypadku nawożenia przedsiewnego gleb charakteryzujących się odczynem zasadowym wymieszać wysiany nawóz z glebą. Ograniczy to straty azotu przez ulatnianie się amoniaku z gleby do atmosfery.

Anion azotanowy (saletrzany) może być zastosowany wraz z nawozami mineralnymi lub pojawia się w glebie w wyniku nitryfikacji kationu amonowego. Jest on pobierany przez rośliny na zasadzie równoważnikowej wymiany jonowej między glebą a korzeniem. Sole azotanowe bardzo dobrze rozpuszczają się w wodzie, a anion azotanowy dzięki takiemu samemu ładunkowi elementarnemu co kompleks sorpcyjny nie jest zatrzymywany (sorbowany) przez fazę stałą gleby. Jest to podstawowa przyczyna różnicy w szybkości zaopatrywania roślin w azot pomiędzy nawozami saletrzanymi i amonowymi. Nawozy saletrzane są nawozami szybko działającymi gdyż azotany szybko przemieszczają się z wodą w kierunku korzeni. Niestety właściwość ta jest również przyczyną znacznych strat przez wymywanie NO3- z gleby do hydrosfery. Dlatego nawozy saletrzane należy stosować wyłącznie w trakcie okresu wegetacji, kiedy rośliny są w stanie pobierać nawet duże ilości azotu z nawozów. Nawozy saletrzane są więc nawozami typowo pogłównymi. W glebach o zaburzonych stosunkach wodno-powietrznych: przy okresowo lub stale zalegającej wodzie oraz w wyniku wytworzenia się podeszwy płużnej ograniczona jest wymiana gazowa między glebą a atmosferą. W warunkach beztlenowych lub przy ograniczonym dostępie tlenu do gleby wzrasta intensywność biotycznych i abiotycznych procesów beztlenowych. W takich warunkach azotany ulegają biologicznej i chemicznej denitryfikacji. Proces denitryfikacji jest to redukcja N-NO3- do NO, N2O i N2. Azotany są w tym przypadku akceptorem elektronów zarówno przy biologicznej jak i chemicznej redukcji odpowiednio związków organicznych i mineralnych. Biologiczną denitryfikacje prowadzą bakterie ogólnie nazywane denitryfikatorami. Z rolniczego punktu widzenia denitryfikacja jest zjawiskiem niekorzystnym gdyż prowadzi do strat azotu z gleby poprzez ulatnianie się jej gazowych produktów.

Nawozy amonowo-saletrzane zawierają obie formy azotu ? amonową i saletrzaną. Formy te ulegają specyficznym dla siebie procesom w glebie. Obecność obu form azotu w nawozie powoduje, że nawozy amonowo-saletrzane są nawozami uniwersalnymi, tj. można je stosować zarówno przedsiewnie i pogłównie.

Forma amidowa azotu -NH2+ występująca w moczniku zastosowanym doglebowo musi ulec w glebie procesowi hydrolizy enzymatycznej aby ujawniło się działanie plonotwórcze tego nawozu. Proces ten odbywa się dzięki obecności w środowisku przyrodniczym mikrobiologicznego enzymu - ureazy:

CO(NH2)2 + 2 H2O = (NH4)2CO3

Jak wynika z przytoczonego równania reakcji chemicznej produktem procesu jest węglan amonowy. Związek ten jest źródłem kationu amonowego w glebie, który ulega wszystkim procesom specyficznym dla tej formy azotu. Mocznik można z powodzeniem stosować jako nawóz przedsiewny. Na glebach o uregulowanym odczynie, w korzystnych warunkach termicznych i wilgotnościowych powstający w wyniku hydrolizy mocznika kation amonowy będzie szybko ulegał nitryfikacji. W takich warunkach glebowych mocznik można stosować również pogłównie. A więc na glebach o dużej kulturze mocznik może być stosowany uniwersalnie. Należy jednak pamiętać, że w stosunku do saletry amonowej mocznik jest nawozem wolniej działającym

Ogólne zasady stosowania nawozów azotowych

Z pobieżnie przedstawionej charakterystyki nawozów azotowych, ich przemian w glebie oraz pobierania przez rośliny, można sformułować następujące ogólne zasady stosowania poszczególnych grup nawozów azotowych. Nawozy azotowe zawierające N wyłącznie w formie amonowej (np. siarczan amonowy) lub mocznik, mogą być sorbowane wymiennie i dlatego są nawozami przedsiewnymi. W niskiej temperaturze (gdy nie zachodzi nitryfikacja) lub z inhibitorami nitryfikacji (związki hamujące rozwój bakterii nitryfikacji) mogą być one stosowane późną jesienią (w terenie płaskim na glebach zwięzłych) lub wczesną wiosną. Nawozy amonowe najbardziej zakwaszają glebę i dlatego nie powinny być stosowane pod rośliny nie znoszące zakwaszenia, a szczególnie na glebach lekkich i kwaśnych. Nawozy saletrzane zawierające azot wyłącznie w formie azotanowej (np. saletra wapniowa) nie są powszechnie stosowane w produkcji polowej, ze względu na wysoki koszt produkcji i cenę 1 kg N. Są to nawozy szybko działające, nie są sorbowane wymiennie w glebie, stosowane są tylko pogłównie, szczególnie przy produkcji ogrodniczej i nieznacznie odkwaszają gleby. Najczęściej stosowane w Polsce nawozy saletrzano-amonowe (saletra amonowa, saletrzaki) mogą być stosowane zarówno przedsiewnie (wiosną na krótko przed siewem roślin) jak i pogłównie wiosną pod oziminy i rośliny jare. Saletra amonowa nieznacznie zakwasza, natomiast saletrzaki nie wywierają wpływu na odczyn gleby. Mocznik może być stosowany przedsiewnie i (na glebach o odczynie zbliżonym do obojętnego) - pogłównie. Możliwość pogłównego stosowania mocznika w tych warunkach wynika z szybkiego pojawiania się w glebie N-NO3- na skutek nitryfikacji NH4+. Stosowany pogłównie mocznik w porównaniu do saletry amonowej działa wolniej co warunkowane jest tempem jego hydrolizy w glebie. Tuż po zastosowaniu mocznika pH gleby nieznacznie wzrasta, jednak w wyniku dalszych przemian nawozu obniża się. Mocznik zatem należy uznać za nawóz zakwaszający glebę.

Analiza jakościowa

Wstępne rozpoznawanie nawozów dokonuje się na podstawie ich wyglądu zewnętrznego (barwy, stopnia rozdrobnienia), rozpuszczalności w wodzie, higroskopijności oraz odczynu w wyciągu wodnym. Jednakże na podstawie tych danych tylko w przybliżeniu można określić z jakim nawozem mamy do czynienia. Najbardziej miarodajne jest stwierdzenie obecności w nawozach określonych jonów lub związków chemicznych.

Przed rozpuszczeniem nawozu należy określić barwę i stan fizyczny (budowa pylista, krystaliczna lub granulowana). Następnie do czystej probówki pobrać 2-4 g nawozu, zalać wodą destylowaną do wysokości około połowy probówki i dobrze wymieszać. Saletrzaki należy wcześniej rozetrzeć w moździerzu. Zaobserwowany stan rozpuszczalności (całkowity, niecałkowity) może wskazywać na obecność węglanów w saletrzakach (niecałkowicie rozpuszczalny nawóz). Jeżeli nawóz nie jest całkowicie rozpuszczalny należy go przesączyć do następnej probówki. W wodnym roztworze nawozu określić odczyn za pomocą papierka lakmusowego. Klarowny przesącz przenieść do kilku probówek aby wykryć w nich poszczególne jony. Jeżeli po przesączeniu nieklarownego roztworu nawozu, pozostanie na sączku znacząca ilość osadu, rozpuścić go (nad nową probówką) rozcieńczonym HCl stwierdzając, czy w czasie dodawania HCl następuje burzenie, wskazujące na obecność węglanów. W takim przypadku w przesączu HCl wykryć Ca i Mg (obecne w saletrzakach). Wykrywanie azotu amonowego. Do roztworu nawozu dodać NaOH i podgrzewać nad palnikiem gazowym. Ulatniający się z probówki amoniak można wykryć po ostrym zapachu lub przy pomocy wilgotnego, czerwonego papierka lakmusowego umieszczonego w czasie podgrzewania nad probówką. Papierek zabarwia się na niebiesko

(NH4)2SO4 + 2 NaOH = ­ 2 NH3 + Na2SO4 + 2 H2O

Amoniak można również wykryć odczynnikiem Nesslera (roztwór K2HgJ4 w NaOH). Wytrąca się żółty osad związku (NH4)2HgJ4.

Wykrywanie siarczanów. Jony SO42- znajdujące się np. w siarczanie amonowym można wykryć chlorkiem baru. Do roztworu (NH4)2SO4 dodaje się BaCl2 i szybko wytrąca się krystaliczny biały osad BaSO4

(NH4)2SO4 + BaCl2 = BaSO4 + 2 NH4Cl

Wykrywanie azotanów. Azotany wykrywa się redukując je do tlenków azotu (reakcja obrączkowa), do amoniaku lub na podstawie utleniającego wpływu NO3- w stosunku do niektórych związków organicznych (np. dwufenyloaminy).

Aby zredukować azotany do tlenków azotu (reakcja obrączkowa) dodaje się nasyconego roztworu siarczanu żelazowego (II) i miesza z roztworem nawozu. Następnie utrzymując probówkę pod kątem 45o wlewa się powoli po ściance probówki stężony kwas siarkowy, który mając znacznie większą masę objętościową niż roztwór i spływa na dno probówki. Na granicy roztworów tworzy się brunatna "obrączka", powstająca od związku siarczanu nitrozylo-żelazawego - Fe(NO)SO4. W czasie reakcji azot azotanowy (NO3-) redukuje się do tlenku azotu NO natomiast żelazo Fe+2 utlenia się do Fe+3.

2 NaNO3 + 6 FeSO4 + 4 H2SO4 ? 2 NO + 3 Fe2(SO4)3 + Na2SO4 + 4 H2O

+ 3e-

N+5 + 3 Fe2+ =3 Fe3+ + N2+

NO + FeSO4 =Fe(NO)SO4

Aby zredukować azotany do amoniaku należy dodać do roztworu nawozu w probówce kilka ml 2 mol NaOH a następnie wsypać małe ilości stopu Devarda (mieszanina metali Cu, Al. I Zn) i lekko podgrzewać. Po kilku minutach będzie ulatniał się amoniak, który można stwierdzić po ostrym zapachu, lub umieszczając czerwony i wilgotny papierek lakmusowy nad probówką. Powstający w reakcji wodór H2 (in statu nascendi) redukuje N+5 (w NO3-) do N-3 (w NH3).

Zn + 2 NaOH = Na2ZnO2 + H2

NaNO3 + 8 H = ­ NH3 + NaOH + 2 H2O

Wykrywanie azotanów za pomocą dwufenyloaminy. Niektóre związki organiczne mają inne zabarwienie będąc w formie utlenionej a inne w formie zredukowanej. Takim związkiem jest dwufenyloamina ? (C6H5)2NH, która w roztworze ze stężonym kwasem siarkowym jest bezbarwna w formie zredukowanej, natomiast przybiera ciemno-niebieskie zabarwienie przechodząc w formę utlenioną. Zależność tę wykorzystano do wykrywania azotanów, mających działanie utleniające. Dwufenyloamina pod wpływem tlenu powstającego z NO3- tworzy fiolet dwufenylobenzydyny:

(C6H5)2NH +HNO3 = (C6H4O)2 + H2O + N2

Do czystej probówki wlać z kroplomierza 5-10 kropli dwufenyloaminy rozpuszczonej w stężonym kwasie siarkowym. Jeżeli ścianki probówki nie zabarwiają się (probówka jest czysta), wlać po ściance probówki kilka kropli roztworu nawozu zawierającego azotany. Powstające ciemno-niebieskie zabarwienie wskazuje na obecność w roztworze azotanów. Po pewnym czasie ciemno niebieskie zabarwienie może zmieniać barwę na brunatną.

Wykrywanie mocznika. Nie mając prostej metody do bezpośredniego wykrywania mocznika w nawozie przeprowadzamy go w dwumocznik (biuret) w t.zw. reakcji biuretowej. Mocznik [CO(NH2)2] w wysokiej temperaturze (140oC), ulega kondensacji do dwumocznika [(CO)2NH(NH2)]. Powstały w ten sposób biuret rozpuszczony w roztworze NaOH i w obecności CuSO4 tworzy fioletowe zabarwienie. Do suchej probówki wsypać kilka granulek nierozpuszczonego mocznika (1-2 g). Probówkę podgrzać na palniku. W początkowym okresie podgrzewania tworzy się kwas izocyjanowy i amoniak, który można wykryć po zapachu.

140oC

CO(NH2)2 = CO:NH + ­NH3

Dalsze podgrzewanie powoduje kondensację cząsteczek mocznika z kwasem izocyjanowym i

tworzy się biuret :


CO(NH2)2 + C = NH = [(CO)2NH(NH2)2]

Po ostygnięciu probówki rozpuścić skrystalizowany biuret w rozcieńczonym NaOH a następnie dodać CuSO4. Powstaje fioletowe zabarwienie wytworzone z kompleksu biuretu z metalami Cu i Na.

Nawozy fosforowe

Skład chemiczny i właściwości nawozów fosforowych

Nazwa, wzór i zawartość

Głównego związku w %

% P

(P2O5)

Najważniejsze domieszki

Postać fizyczna

Superfosfat pojedyńczy, pylisty

Ca(H2PO4)2 - 35 %

H2SO4

7,9

(18)

CaSO4 50 %

CaF2 1 %
Pylisty, jasno szary,

Odczyn kwaśny,

Rozp. w wodzie

Superfosfat pojedynczy granulowany

Ca(H2PO4)2

H2SO4

8,3

(20)

CaSO4 50 %

CaF2 0,5 %

Granulowany, jasno szary, odczyn kwaśny, rozp. w wodzie

Superfosfat wzbogacony granulowany

Ca(H2PO4)2

H3PO4

17,4

(40)

CaSO4 5 %

CaF2 ślady

Granulowany, ciemnoszary, odczyn kwaśny, rozp. w wodzie

Fosforyt Eko

Ca3(PO4)2

13

(30)

CaCO3

SiO2

pylisty, jasno szary, odczyn zasadowy, rozp. w kwasach

Przemiany w glebie.

Bardzo duży wpływ na tempo i kierunek przemian superfosfatu w glebie ma jej odczyn. Na glebach mineralnych kwaśnych i bardzo kwaśnych ( pH < 5,5 ) pojawia się duża ilość Al(OH)3 lub Fe(OH)3. Obecność tych wodorotlenków powoduje wytrącenie nierozpuszczalnych w wodzie fosforanów żelaza i fosforanów glinu w myśl reakcji:

Ca(H2PO4)2 + Al(OH)3 = 2 Al(OH)2 × H2PO4 + Ca(OH)2

W podobny sposób wytrącają się fosforany żelaza.:

Ca(H2PO4)2 + 2 Fe(OH)3 = 2 Fe (OH)2 × H2PO4 + Ca(OH)

Gleby obojętne i zasadowe zawierają duże ilości rozpuszczalnych w wodzie związków wapnia (najwięcej w formie Ca(HCO3)2). W reakcji z nimi rozpuszczalne w wodzie fosforany jednowapniowe wytrącają się do nierozpuszczalnego w tych warunkach fosforanu dwu lub trójwapniowego:

Ca(H2PO4)2 + Ca(HCO3)2 = CaHPO4 + 2H2O + CO2

2CaHPO4 + Ca(HCO3)2 = Ca 3 (PO4)2 + + 2H2O + CO2

Rozpuszczony w roztworze glebowym fosforan jednowapniowy może być również zaadsorbowany (okludowany) na powierzchni uwodnionych tlenków glinu, żelaza, minerałach ilastych, substancji organicznej, na cząsteczkach węglanu wapnia i innych. Mechanizm takiej adsorpcji specyficznej superfosfatu na uwodnionych tlenkach glinu do formy ruchomej (łatwo dostępnej) i dalej do form zapasowych trudnodostępnych można zapisać następująco:

Al(OH)3 + H3PO4 = H2O + Al(OH)2 . H2PO4 fosfor ruchomy

Al(OH)2 . H2PO4 + Al(OH)3 = H2O + Al(OH)2 . HPO4 . Al(OH)2 fosfor zapasowy

Jak wynika z powyższego schematu ?starzenie fosforanów? może polegać na przyłączeniu do kwasu fosforowego coraz większej ilości atomów metali ( np. glinu ) tworząc związki coraz trudniej rozpuszczalne. Adsorpcja fosforanów rozpuszczalnych w wodzie na związkach próchnicznych zachodzi poprzez metale 2-3 wartościowe będące mostkiem pomiędzy grupą funkcyjną próchnicy i anionem kwasu fosforowego. Materia organiczna może również zwiększać rozpuszczalność fosforanów w sposób pośredni, dzięki chelatowaniu kationów (np. Fe, Al, Ca ), które powodują wytrącanie nierozpuszczalnych fosforanów tych metali. Wynika z tego, że próchnica może pozytywnie lub negatywnie wpływać na dostępność fosforu.

Ogólne zasady stosowania nawozów fosforowych

Podane wyżej procesy wytrącania lub okludowania rozpuszczonych nawozów fosforowych, zachodzą bardzo szybko i z tego powodu w roztworze glebowym bardzo mało jest fosforu, kilka a nawet kilkanaście razy mniej niż roślina potrzebuje pobrać w czasie wegetacji. W celu ograniczenia procesów uwsteczniania fosforu (strącanie lub adsorpcja) nawozy fosforowe rozpuszczalne w wodzie poddaje się granulacji. Zmniejsza się przez to powierzchnia zetknięcia nawozu z jonami i cząsteczkami powodującymi uwstecznianie. Oprócz tego uzyskuje się w ten sposób duże punktowe stężenie jonów fosforanowych w glebie, co ułatwia odżywianie roślin w fosfor. W wyniku zmiany równowagi stężeń między aktywną i ruchomą formą fosforu wywołanej pobraniem tego składnika przez rośliny dochodzi w glebie do desorpcji fosforu z fazy stałej do roztworu glebowego. Szybkość wytrącania lub adsorpcji fosforu z roztworu powoduje, że składnik ten w zasadzie nie przemieszcza się do głębszych warstw i do wód gruntowych.

Wykorzystanie fosforu z nawozów jest w pierwszym roku bardzo małe i nie przekracza 20 - 25 %. Pozostałe ilości mogą być wykorzystywane przez rośliny w kolejnych latach. Bardzo mała ruchliwość fosforu w glebie, jak również fakt, że składnik ten w zasadzie nie jest pobierany luksusowo powoduje, że nawozy fosforowe są typowymi nawozami przedsiewnymi. Nawożenie fosforem może być stosowane nawet ?na zapas?, raz na kilka lat w dawce skomasowanej. Nawozy te stosuje się najczęściej jesienią przed orką siewną (pod oziminy) lub przed zimową (pod rośliny jare) razem z nawozami potasowymi. Przy stosowaniu nawozów fosforowych ?na zapas? należy jednak pamiętać, że na glebach kwaśnych i bardzo kwaśnych, zazwyczaj mało zasobnych w dostępne formy fosforu, fosforany rozpuszczalne ulegają bardzo szybko uwstecznieniu, nawet do form trudno dostępnych. Z tego powodu nie zaleca się na takich glebach stosowania fosforu ?na zapas?. Mączki fosforytowe rozpuszczają się tylko w środowisku kwaśnym i dlatego należy je stosować wyłącznie na glebach kwaśnych i bardzo kwaśnych.

Analiza jakościowa nawozów

Przed wykonaniem analizy jakościowej lub ilościowej granulowane nawozy fosforowe należy rozetrzeć w moździerzu porcelanowym. W przypadku analizy jakościowej wsypać do probówki około 1 g nawozu dodać wody destylowanej do ok. 3/4 objętości, zatkać probówkę korkiem i energicznie wstrząsać. Zawartość probówki przesączyć do następnej probówki, określić odczyn klarownego przesączu papierkiem lakmusowym i wykonać reakcję na zawartość jonów fosforanowych za pomocą mieszaniny magnezowej oraz na zawartość wapnia i jonu amonowego. Znaczące ilości białych osadów fosforanu amonowo magnezowego (wytrącony P) oraz szczawianu wapniowego (wytrącony Ca) wskazuje, że badanym nawozem jest superfosfat pojedynczy lub potrójny. Przy braku osadu szczawianu wapnia a obecności jonu amonowego można wnioskować, że badanym nawozem jest wieloskładnikowy NP lub NPK. (Rozdz. 2.5). Jeżeli w roztworze wodnym nie stwierdza się jonów fosforanowych i wapnia osobną próbkę tego nawozu w ilości ok. 1 g przenieść do oddzielnej probówki, wlać około ? probówki wody i powoli wlewać HNO3 o stężeniu 2 mol .dm-3. Burzenie roztworu może wskazywać, że badanym nawozem jest mączka fosforytowa, która zawiera pewne ilości węglanów wapnia. Po kilkuminutowym powolnym wymieszaniu roztworów przesączyć do kolejnych 3 probówek i wytrącać w nich:

- fosforany mieszaniną molibdenową po uprzednim podgrzaniu roztworu do wrzenia

- siarczany chlorkiem baru

- wapń szczawianem amonowym po zobojętnieniu nadmiaru HNO3 wobec wskaźnika fenoloftaleiny i podgrzaniu roztworu.

Wykrywanie fosforanów w wodnym roztworze mieszaniną magnezową.

Do klarownego wodnego roztworu nawozu dodać zasadową mieszaninę magnezową. Wytrącenie się krystalicznego białego osadu fosforanu amonowo magnezowego świadczy o obecności fosforu

Ca(H2PO4)2 +2 MgCl2 +2 NH4Cl + 4 NH4OH = 2 MgNH4PO4 ? + CaCl2 + 4 NH4Cl + 4 H2O

Wykrywanie fosforanów w roztworze kwasu azotowego mieszaniną molibdenową.

Kwaśny roztwór nawozu doprowadzić do wrzenia i dodać zimnej mieszaniny molibdenowej. Powolne wytrącanie się żółtego osadu wskazuje na obecność fosforanów

Ca(H2PO4)2 + 2 HNO3 = 2 H3PO4 + Ca(NO3)2

H3PO4 + 12 (NH4)2MoO4 + 21 HNO3 = (NH4)3P(Mo3O10)4 + 21 NH4NO3 + 12 H2O

Wykrywanie wapnia. Wodny wyciąg nawozu, lub wyciąg nawozu w HNO3 zobojętniony wobec fenoloftaleiny doprowadzić do wrzenia i dodać zimnego roztworu szczawianu amonu. Wytrącenie się białego osadu wskazuje na obecność wapnia.

Ca(H2PO4)2 + (NH4)2(COO)2 = Ca(COO)2 - + 2 NH4H2PO4
Last modified: poniedziałek, 10 sierpnia 2015, 10:49